Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
467258		Küçük ölçekli kentsel ekonomi ve kentsel biçim ilişkisi / Small scale urban economy and urban form Yazar:ESRA YAVUZ ÖZTÜRK Danışman: DOÇ. DR. SAİT ALİ KÖKNAR Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı Konu:Mimarlık = Architecture Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2016 115 s.
Bu tez çalışmasında küçük ölçekli kentsel ekonomi ve kentsel biçim ilişkisi incelenmektedir. Kentte bloğun özel mekanı 'konut' ve kentsel kamusal mekanlar arasındaki geçişte varlıkları ile kentte önemli çeşitlilik üreticilerinden olan küçük ölçekli ekonomik aktiviteler, kentlerin kamusallığını olumlu yönde etkileyerek, yaşanabilir, sürdürülebilir ve nitelikli kentsel çevreler üretilmesine katkıda bulunurlar. Ancak son yıllarda kentlerimizde gerçekleşen büyük yapım operasyonları sonucunda üretilen fiziksel çevre incelendiğinde, üst ölçekli bütünsellikten yoksun bir şekilde, salt niceliksel ölçütler bağlamında ele alınan ve farklı kentsel kullanımları dışlayan blokların kendi içlerinde kapalı bir sistem olarak örgütlendikleri ve kentin zemin kotunda çeşitliliğin ve ekonomik aktivitenin mekanı olan kamusal alanların yerini büyük tanımsız yeşil alanların aldığı görülmektedir. Bu nedenle kentsel blok, küçük ölçekli ekonomik aktivite ve kamusal alan ilişkisinin vurgulanması, nitelikli kentsel çevreler üretiminde yol gösterici olması açısından önemli bir noktadır. Çalışmanın amacı, küçük ölçekli kentsel ekonomi ve kentsel biçim ilişkisinin parsel ölçeğinden kent ölçeğine kadar kentin fiziksel yapısına etkisini anlamaya çalışmaktır. Bu kapsamda, çalışma literatür taranması ve alan çalışması yöntemiyle elde edilen veriyi yeniden değerlendirerek, kentsel biçim ve küçük ölçekli ekonomi ilişkisinin kurulmasında gerekli olan ilkelerin ortaya konmasını hedeflemiştir. Çalışma kapsamında öncelikle küçük ölçekli kentsel ekonomi ve kentsel biçim ilişkisi ele alınmıştır. Çağdaş kent söyleminde önemli bir yer tutan kentsellik kavramı, kentsel mekanın biçimlenmesine ilişkin temel öğelerin fiziksel yapıları ve küçük ölçekli kentsel ekonomiler ve kentsel mekan ilişkisi incelenmiştir. İkinci bölümde ise farklı yapılaşma düzenine sahip yerleşim alanları ele alınarak, küçük ölçekli ekonomik aktivite ve kentsel biçim ilişkileri analiz edilecektir. Bu alanlar Kadıköy ilçe sınırları içerisinde yer alan Caferağa ve Ataşehir ilçesinin batısında yer alan Batı Ataşehir olarak belirlenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise literatür taranması ve alan çalışması yöntemiyle elde edilen veriler yeniden değerlendirilerek, küçük ölçekli kentsel ekonomi ve kentsel biçim ilişkisinin kurulmasında gerekli ilkeler ortaya konmuştur. Çalışmada küçük ölçekli kentsel ekonomi ve kentsel biçim ilişkisinin parsel ölçeğinden kent ölçeğine kadar kentin fiziksel yapısına etkisini anlamaya çalışmaktır. Bu kapsamda, çalışma literatür taranması ve alan çalışması yöntemiyle edilen veriyi yeniden değerlendirerek, kentsel biçim ve küçük ölçekli ekonomi ilişkisinin kurulmasında gerekli olan ilkelerin ortaya konmasını hedeflemiştir. Jane Jacobs kentin fiziksel yapısı ve kentsel ekonomi arasındaki ilişkiden bahseden ilk yazarlardan biridir. 1969 yılında yazdığı 'Kentlerin Ekonomisi' adlı kitapta asıl şehri, ekonomik yeniliklerin yeri ve itici gücü olarak tarif eder ve şehirlerin (köyler, kasabalar ve çiftliklere karşı) kırsal gelişme dahil olmak üzere ekonomik gelişme ve yayılma için birincil gereklilik olduğunu belirtir. Şehrin organize edilme şekli hakkında; 'Şehirlerin elverişsiz ve pratik olmayışına rağmen ekomik değeri olduğunu kastetmiyorum; bilakis onlar elverişsiz ve pratik değil.' diyerek bir taraftan 1960'lı yıllarda geçerli olan ve hedef odaklı, kolayca uygulanabilir politikalarını gerçekleştirmek amacı ile çalışma, yaşama, trafik, rekreasyon fonksiyonlarının ayrımını savunan genel kentsel planlama fikirlerini eleştirir. 20. yüzyılda güncel kentsel meselelere yanıt olarak yalnızca sosyal, kültürel ve hijyenik meselelerin ele alınmasıyla birlikte geliştirilen modernist kentsel modeller incelendiğinde, kentsel bir doku oluşturmaktan uzak ve kentsel açık alanları tanımlama kabiliyetinden yoksun, tekrara dayalı bir blok tipolojisi ile karşılaşılmaktadır. Bu dönemde üretilen kentsel çevreler incelendiğinde, kentsel mekanın sosyal ve fiziksel niteliğine zarar verdiği düşünülen küçük ölçekli kentsel ekonominin konut yerleşimlerinin temel elemanı kentsel bloğu biçimlendiren eleman olan bloktan uzaklaştığı görülmektedir. Farklı kentsel kullanımları dışlayan konut bloklarının kendi içlerinde kapalı bir sistem olarak örüntülü ve örüntüsüz örgütlenmeleri, kentin zemin kotunda çeşitliliğin ve ekonomik aktivitenin mekanı olan kamusal alanların yerini büyük tanımsız yeşil alanların almasına yol açmıştır. Oysa göz hizasında kentte bloğun özel mekanı 'konut' ve kentsel kamusal mekanlar arasındaki geçişte varlıkları ile kentte önemli çeşitlilik üreticilerinden olan küçük ölçekli ekonomik aktiviteler, kentlerin kamusallığını olumlu yönde etkileyerek, yaşanabilir, sürdürülebilir ve nitelikli kentsel çevreler üretilmesine katkıda bulunurlar. Çalışmanın temel hedefi küçük ölçekli kentsel ekonomi ve kentsel biçim ilişkisinin parsel ölçeğinden kent ölçeğine kadar kentin fiziksel yapısına etkisini anlamaya çalışmaktır. Bu kapsamda, çalışma literatür taranması ve alan çalışması yöntemiyle edilen veriyi yeniden değerlendirerek, kentsel biçim ve küçük ölçekli ekonomi ilişkisinin kurulmasında gerekli olan ilkelerin ortaya konmasını hedeflemiştir.
In this thesis, small scale urban economy and urban form relation are studied. In the transition between urban block's special place "building" and urban public place, small scaled economic activities are important variety producer with their existence, by affecting urban publicity positively, they contribute to production of liveable, sustainable and qualified urban environment. However, In recent years, when physical environment is examined, produced in consequence of big production operation realised in cities, lack of upper scale totality, as part of only quantitive criteria considered and organised different urban blocks exclusive use as a closed system themselves and diversity in the city's ground level and economic activity in the public sphere takes place on the big undefined green field place. For this reason, urban block, emphasising the small-scale economic activities and public relations is important point in terms of guideway in production of quality urban environment. Purpose of the work is try to understand the effect of small scale urban economy and urban form relation from plot scale to urban plot on urban's physical structure. In this context, by reestimating the data obtained with proses of scanning literature work and case study, it is aimed revealing necessary principles setting relation about urban form and small scale economy. As part of work, primarily small scale urban economy and urban economy relation is determined. Urban concept that take an important place in modern urban discourse, the physical structure of the basic elements related to urban space formation, small scale urban economy and urban form relation is determined. In second part, settlements have been examined with different construction order, small scale economic activity and urban form relation will be analysed. Batı Ataşehir was determined for these areas west of Caferağa and Ataşehir in Kadıköy. In third part, by reestimating the data obtained with proses of scanning literature work and case study, the necessary principles setting small scale urban economy and urban form relation is revealed. In the study, the relation between small-scale urban economy and urban form will be examined. In this context, the concept of urbanism and the criteria determining the urbanity of a place, the the urban form and the small-scale urban economy will be examined. Jane Jacobs is one of the first writers to talk about the relationship between the city's physical structure and the urban economy. In his book named The Economy of the Cities, written in 1969, he describe the actual city as the place of economic innovations and its driving force and he states that the cities (against peasants, towns and farms) are the primary requirement for economic development and expansion including rural development. In the matter of the way the city is organized; by saying "although cities are not unfit and not practical, they do not have economic value", on the one hand he critise general urban planning ideas that are valid in the 1960s and target oriented and easily applicable policies, they defend distinguishing between working, living, traffic, and recreational functions. In the 20th century, in response to contemporary urban issues when a modernist urban model developed only with the consideration of social, cultural and hygienic issues is examined, a block typology based on a recurrence is encountered far from creating an urban texture and lack of the ability to identify urban open spaces. When the urban environments produced in this period are examined, it seems that the basic element of the residential settlements of the small-scale urban economy, which is thought to damage the social and physical quality of the urban space, has moved away from the block which is the element of shaping the urban block. The patterned and unplanned organization of housing blocks that exclude different urban uses as a closed system within themselves has led to large undefined green spaces taking up public spaces which are the diversity of the city in the ground level and the location of economic activity. However, in the eye alignment, small scale economic activities which are important diversity producer in the transition the special place of block 'housing' in the city and urban public spaces, contribute to the production of livable, sustainable and qualified urban environments by positively affecting the publicity of the cities. The main purpose of the study is to try to understand the effect of the small scale urban economy and urban form relation on the physical structure of the city from the parcel scale to city scale. In this context, by re-evaluating the data obtained by literature survey and field study method, the study aim to reveal the principles necessary to establish the urban form and small-scale economy relation. The urban block which is basic element of determining the physical structure of the urban form has a typology that holds small-scale economies up to architectural models developed in the 20th century and it is the most important components of living urban environments. In the 20th century, when the urban model developed in an environment where only quantitative criteria are determinative are determined it is seen that architecture model of the block has been transformed so that it can not accommodate different urban uses. The urban block, the emphasis on small-scale economic activity and public-space relations, is an important point in terms of guiding the production of qualified urban environments. In the study, small-scale economic activities, which are important diversity producers in the city in the eye; categorized as a shops, restaurants and creative industries. The study consists of three main parts. In the first chapter, which deals with small-scale urban economy and urban form relations, primarly the concept of urbanism and the criteria determining the urbanity of a place, the physical structure of the basic elements related to the shaping of the urban space and the relation between small-scale urban economy and urban space will be conveyed. In the second part, small scale economic activity, public space and urban block relation will be analyzed by examining different settlement areas. West Ataşehir were determined in the west of the Caferağa and Ataşehir districts within the Kadıköy district borders. The difference in the structure of the settlements in these regions has been effective in terms of selection of these areas as a review area. In the third part of the study, the necesarry principles for establishing the small-scale urban economy and urban form relation will be revealed so as to guide the production of qualified and sustainable urban environments by re-evaluating data obtained by the literature survey and field study method. In the study, Panerai, Depaule and Castex's work named 'URBAN FORMS, The Death and Life of the Urban Block', The Dutch architect Susanne Komossa's works named 'The Dutch Urban Block and The Public Realm: Model, Rule, Ideal', 'Towards New Architectural and Urban Models; The Dutch Urban Block, Public Domain and City Economy' and Anne Vernez Moudon' work named 'Urban Morphology as an emerging interdisciplinary field' are the basic reference resources. In addition, Jane Jacobs's works named 'The Life and Death of the Great American Cities, 'The Economy Of Cities' are significant. The method followed in the study is to identify the material that will form the necessary base for a historical and theoretical investigation by scanning the relevant literature. Through the literature review, the criteria of urban performance, the physical structure of the basic elements regarding the shaping of urban space and the relationship between small-scale urban economies and urban form have conveyed. The other method used in the study is field survey. Within the scope of the field study, by examining the physical structure of surveyed areas in terms of texture, block and parcel scale, small-scale urban economies and urban form relations that they have had been probed.